‘Samenspel tussen hersenen en darmen centraal’
‘We worden bang gemaakt om suiker te eten, suiker is het nieuwe vet, terwijl suiker hét voedsel is voor de hersenen.’ Dat bracht onderzoeker Susanne La Fleur, associate professor Endocrinologie en Metabolisme van het AMC Amsterdam, naar voren tijdens het congres van Voeding Nederland dat in december plaatsvond.
Ruim 200 diëtisten, wetenschappers en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven bezochten de bijeenkomst, die als thema had ‘Samenspel tussen hersenen en darmen. Van wetenschap naar praktijk’. La Fleur ging in op obsessief eten en verslaving. ‘Suiker staat niet op zichzelf. De interactie met andere stoffen is belangrijk. Geef een rat suikerwater en hij eet ook meer vet. Het gaat om de suiker-vet-interactie. Dit is bij uitstek het werk van de diëtist: kijk naar het hele voedingspatroon, niet alleen naar losse componenten.’
Spreker Guido Hooiveld, assistent-professor Humane Voeding aan Wageningen Universiteit, nam de deelnemers mee in de wereld van het microbioom dat een integraal, normaal en noodzakelijk deel van het menselijk lichaam is, dat te veranderen is door voeding. Deze eigenschap kan volgens hem worden benut om de gezondheid van mensen te verbeteren. Pro- en prebiotica zijn voorbeelden waarmee het microbioom gunstig te beïnvloeden is. Interacties tussen het microbioom en de gastheer zijn echter zeer divers en complex en veel onderzoek is nog nodig om de mechanismen van deze interactie te ontrafelen.
Voeding en hersenen
Onderzoeker Frans Verhey, hoogleraar neuropsychiatrie en ouderenpsychiatrie aan de School for Mental Health and Neuroscience, Maastricht UMC+ en hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg, lichtte de rol van voeding op de hersenen toe. Hoewel hersenen slechts een klein deel van ons lichaamsgewicht omvatten, gebruiken ze wel een groot deel van de energie-inname. Bovendien hebben hersenen specifieke voedingsstoffen nodig, waaronder omega-3-vetzuren, choline, B-vitamines en RNA-bouwsteen uridine. Tekorten aan deze voedingsstoffen kunnen leiden tot neurologische effecten zoals depressies en dementie. Behandeling van patiënten met de ziekte van Alzheimer met aanvullende voedingsstoffen laten echter nog weinig effect zien.
Dr. Marten Otten, MDL-arts in Medisch Centrum de Veluwe, zoomde in op het prikkelbare darm syndroom (PDS). ‘PDS is een organische systeemziekte die we aantonen met behulp van een vragenlijst, ROME III. Belangrijk is wel dat er geen andere alarmerende symptomen zijn.’ Symptomen van PDS zijn buikpijn en een veranderende defecatie en ontstaat vaak na een sensitizing event zoals een ongeluk, val of seksueel misbruik. Door de stress of angst die zo’n event met zich meebrengt, kan het immuunsysteem en/of het microbioom veranderen. Dit heeft effect op het functioneren van de darm. Vervolgens komt een patiënt in een vicieuze cirkel terecht omdat de darm het immuunsysteem beïnvloedt. Het is geen aandoening die tussen de oren zit. Behandeling van PDS bestaat uit medicijnen of een dieet en begrip tonen. Een dieet dat op dit moment goede resultaten laat zien is het FODMAP-dieet.
Hoogleraar moleculaire farmacologie Roger Adan van het Brain Center Rudolf Magnus van het UMC Utrecht, sloot de dag plenair af. Adan sprak over de grote individuele verschillen in gevoeligheid voor honger- en verzadigingshormonen. ‘Lijnen maakt voedsel verleidelijk. Door slim om te gaan met het beloningssysteem kun je hier rekening mee houden. Eet bijvoorbeeld twee hálve boterhammen met verschillend beleg, in plaats van twee hele. De beloning wordt hetzelfde ervaren.’
Congres Voeding Nederland
Congres Voeding Nederland stimuleert de discussie over de wetenschappelijke stand van zaken en adviezen aan de consument. Congres Voeding Nederland is een samenwerking van Diëtisten Coöperatie Nederland, de Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen, Nederlandse Vereniging van Diëtisten en de Alliantie Voeding Gelderse Vallei.
Bron: VoedingNu 2016, nummer 1, pag 7
Website Congres Voeding Nederland
Young Professional Award
Tijdens het congres werd de Young Professional Award (YPA) uitgereikt. Deze prijs is voor jonge onderzoekers met een vernieuwende blik op wetenschap en met relevantie voor de praktijk. Jurylid Prof. dr. Ben Witteman gaf de prijs aan ir. Coosje Dijkstra voor haar inzending over sociaal-economische verschillen bij voedselkeuze (zie foto). Dijkstra benadrukte dat een integrale aanpak nodig is om een gezonde voedselomgeving te realiseren, met aandacht voor het verminderen van ongelijkheid en het beïnvloeden van individuele keuzes.